Badania pokazują, że wykorzystanie sztucznej inteligencji w pracy podnosi jej produktywność nawet o 30%. Tymczasem, jedynie co dziesiąty pracownik w branży IT deklaruje regularne stosowanie przynajmniej jednego narzędzia opartego na GenAI. To niewiele. Dlaczego pracownicy nie używają AI, skoro dzięki sztucznej inteligencji mogą pracować znacznie skuteczniej?
Wykorzystanie AI rośnie, ale nierównomiernie
Według danych itwiz.pl użycie AI w branży IT wzrosło w ostatnim roku o 400% i już 90% wiodących dostawców usług IT wykorzystuje ją na co dzień. Te liczby oczywiście robią wrażenie. Na studiach nauczono mnie jednak, że… statystyka kłamie.
Nawet jeśli niemal każda firma informatyczna stosuje już AI, bynajmniej nie oznacza to, że równie mocno zyskuje ona na popularności wśród pracowników. Według moich obserwacji, pula osób zainteresowanych sztuczną inteligencją jest raczej stała i stosunkowo niewielka. Te same osoby od kilku lat testują nowe narzędzia GenAI, eksplorują ich zastosowanie w pracy, angażują się w AI-owe projekty. Pozostali czasem dołączają, jednak większość stoi z boku, tak jakby temat ich zupełnie nie dotyczył.
Dlaczego pracownicy nie używają AI?
1. Niedostrzeganie korzyści i brak wiedzy jak wdrożyć AI w codzienną pracę
Jednym z głównych powodów, dlaczego pracownicy nie używają AI, jest brak pełnego zrozumienia korzyści, jakie płyną z jej zastosowania. Mimo świadomości istnienia takich narzędzi jak ChatGPT czy Microsoft Copilot i ich teoretycznych możliwości, pracownicy nie dostrzegają bezpośrednich, wymiernych korzyści z ich stosowania w kontekście swoich codziennych obowiązków. Dodatkowo, wysiłek związany ze zmianą wykonywania rutynowych czynności oraz techniczne trudności we wdrożeniu AI do istniejących firmowych procesów, sprawiają, że technologia ta wydaje się skomplikowana i mało użyteczna w praktyce.
Jak zachęcić pracowników do korzystania z AI?
- Organizuj warsztaty pokazujące konkretne korzyści z AI w kontekście codziennych zadań Twoich pracowników. Zacznij od prostych czynności jak wsparcie w redagowaniu tekstów czy przygotowywaniu prezentacji. Przygotuj instrukcje (np. gotowe prompty), do których można powrócić w dowolnym momencie.
- Dziel się przykładami, jak AI usprawniło pracę w innych zespołach.
- Ułatwiaj dostęp do AI – wyrób pracownikom konta do wybranego narzędzia i zapewniaj wsparcie merytoryczne (np. wyznaczenie doświadczonej osoby do pomocy).
- Wspólnie z zespołem określcie miejsce AI w firmowych procesach oraz zasady jej wykorzystania.
2. Obawa przed zmianami i utratą kontroli
Naturalny opór wobec zmian dość mocno materializuje się w kontekście wykorzystywania sztucznej inteligencji w pracy. Pracownicy mogą bać się, że narzędzie GenAI zacznie wykonywać główne zadania, na których opiera się ich praca, np. automatyzując pisanie tekstów czy kodu. Ponadto, mogą obawiać się utraty kontroli nad procesami, które są kluczowe dla ich odpowiedzialności zawodowej, np. AI „przewyższającej” ludzką precyzję w analizie danych lub optymalizacji kodu.
Co możesz zrobić, aby pokonać lęk pracowników?
- Podkreślaj, że AI jest narzędziem, które wspiera pracę, a nie ją zastępuje. Człowiek pozostaje u sterów procesu.
- Zaczynaj od małych kroków – wprowadzaj AI do mniejszych, bardziej mechanicznych zadań, za którymi pracownicy nie przepadają.
- Zapewnij możliwość weryfikowania działań AI przez pracowników. Niech rezultaty pracy narzędzia napędzanego sztuczną inteligencją (np. ChatGPT) – przynajmniej na początku – będą skrupulatnie sprawdzane.
3. Przekonania pracowników
W wielu branżach (co ciekawe w tym w sektorze IT) spotykamy się z przekonaniem, że niektóre zadania powinny być wykonywane w pełni samodzielnie, „hand-made” – czyli przez samych specjalistów, bez wsparcia automatyzacji. Dla wielu twórców treści, programistów czy inżynierów, korzystanie z GenAI może wydawać się mniej profesjonalne, a wygenerowany tekst, kod czy zadania zrealizowane przez sztuczną inteligencję po prostu niższej jakości.
Warto wspomnieć także o rosnącej świadomości ekologicznej – AI, zwłaszcza generatywna, jest bardzo energochłonna, co może budzić sprzeciw ze strony osób dbających o zrównoważony rozwój i efektywność energetyczną.
Jak rozwiać wątpliwości pracowników?
- Pokaż pracownikom jak korzystać z GenAI jako narzędzia w rękach autora (tj. częściowo generującego pracę, pod dyktando pracownika) – analogicznie do kalkulatora, komputera oraz innych urządzeń przyspieszających wykonywanie zadań.
- Dostarczaj pracownikom statystyki i informacje związane z wykorzystaniem AI przez znanych twórców i uznane na rynku firmy.
- Rozwijaj świadomość ekologiczną, pokazując jak efektywnie korzystać z AI przy minimalnym zużyciu energii (np. optymalizując liczbę promptów).
4. Prywatność i bezpieczeństwo danych
Kolejnym powodem, dlaczego pracownicy nie używają AI, są obawy związane z prywatnością i bezpieczeństwem danych. Osoby pracujące z wrażliwymi informacjami, mogą obawiać się, że korzystanie z narzędzi opartych na AI niesie ryzyko wycieku danych lub ich niewłaściwego wykorzystania. Przekazywanie informacji dotyczących klientów, projektów czy kodu do zewnętrznych systemów opartych na sztucznej inteligencji (o niejasnym sposobie działania) bywa postrzegane jako zagrożenie dla bezpieczeństwa danych, skutecznie zniechęcając do korzystania z AI w pracy.
Jak przekonać pracowników, że wysyłane do GenAI dane są bezpieczne?
- Wdrażaj jasne zasady wykorzystania narzędzi GenAI w firmie, określając które dane mogą, a które nie powinny być udostępniane.
- Przed użyciem sprawdź i wybierz te narzędzia AI, które oferują odpowiednie zabezpieczenia i zgodność z przepisami obowiązującymi na danym rynku.
- Regularnie edukuj zespół na temat bezpiecznego korzystania z AI i ochrony prywatności.
5. Brak przykładu i wsparcia ze strony kierownictwa
Niezależnie od branży, przykład z góry oraz wsparcie kierownictwa i liderów zespołów są kluczowe do skutecznej popularyzacji narzędzi GenAI w firmie. Jeśli kadra managerska sama nie stosuje sztucznej inteligencji ani nie wdraża AI jako integralnej części procesów przedsiębiorstwa, trudno wymagać od pracowników, aby podjęli taką inicjatywę. Szef nie powinien dziwić się podwładnym, że niechętnie sięgają po rozwiązania GenAI, podczas gdy sam używa w pracy tradycyjnego notatnika, a obliczenia wykonuje na kalkulatorze.
Jak wspierać pracowników we wdrażaniu GenAI?
- Świeć przykładem: korzystaj z narzędzi GenAI do realizacji własnych zadań, dzieląc się swoimi doświadczeniami z pracownikami. Inspirację znajdziesz w innym moim wpisie: ChatGPT jako narzędzie pracy Project managera.
- Promuj liderów, którzy wykorzystują AI i promują tę technologię w firmie.
- Integruj AI z procesami zespołu, pokazując jej wartość na przykładzie bieżących projektów.
Rezygnacja z AI = rezygnacja z produktywności
Niewykorzystywanie AI przez pracowników to świadoma utrata 30% potencjalnej produktywności zespołu. Jako managerowi, trudno byłoby mi zaakceptować taką stratę. To jak pozwalać podwładnym na wykonywanie skomplikowanych obliczeń na liczydle czy kartce papieru. W teorii są one możliwe, ale… czy mają sens?